شنبه 1 اردیبهشت 1403
| English
دوره 15، شماره 4 - ( زمستان 1392 )
جلد 15 شماره 4 صفحات 36-29 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sadeghi M A, Zahedi K, Mahmoodi Ahmadabadi T. Dissimilarities in Cognitive Concepts-Categorization Methods Amongst Blind and Sighted Students. Advances in Cognitive Sciences 2014; 15 (4) :29-36
URL: http://icssjournal.ir/article-1-214-fa.html
URL: http://icssjournal.ir/article-1-214-fa.html
صادقی منصوره السادات، زاهدی کیوان، محمودی احمدآبادی طاهره. تفاوت بینایان و نابینایان در روشهای مقوله‌بندی مفاهیم شناختی . تازه های علوم شناختی. 1392; 15 (4) :29-36
1- استادیار روان شناسی، پژوهشکدۀ خانواده، دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشیار زبان شناسی و علوم شناختی، دانشگاه شهید بهشتی
3- کارشناس ارشد زبان شناسی همگانی، دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشیار زبان شناسی و علوم شناختی، دانشگاه شهید بهشتی
3- کارشناس ارشد زبان شناسی همگانی، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (3469 مشاهده)
هدف: "مقوله بندی مفاهیم ذهنی" یکی از اساسی ترین بخشهای سازندۀ زبان و شناخت انسان است. هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سؤال است که آیا روش های مقوله بندی شناختی در کودکان گروه نابینا-کمبینا در قیاس با بینایان متفاوت است؟
روش: جامعۀ آماری این پژوهش را دو گروه دانشآموزان نابینا-کمبینا و بینای استان های قم و یزد تشکیل میدادند و روش نمونه‌گیری آن هدفمند با روش همتایابی از جامعۀ آماری فوق بود. ابتدا گروه نابینایان و در مرحلۀ بعد افراد بینا، که به روش همتایابی فردی از نظر عواملی مثل سطح طبقاتی، شغل و تحصیلات والدین، محل سکونت و موقعیت اقتصادی متناسب با گروه نابینا-کمبینا در نظر گرفته شده بودند، انتخاب شدند. تعداد افراد گروه نمونه، ۱۶۰ دانش آموز پایه های اول تا پنجم دبستان بود که ۹۶ نفرشان بینا، ۲۴ نفر کمبینا و ۴۰ نفر نابینا بودند.
یافته ها: نتایج که به دو صورت کمی (مجذورکا و کراسکال والیس) و کیفی بررسی شده بود، حاکی از بیشتربودن میانگین رتبۀ دانش آموزان گروه بینا در روشهای مقوله بندی مفاهیم شناختی در مقایسه با همتایانشان بود. نتایج نشان داد که کودکان بینا در مقایسه با همتایان نابینا و کمبینای خود در روشهای مقوله بندی براساس خصیصۀ تعریف‌کننده، نمونۀ نمایان (خصیصۀ ویژهای) و خصیصۀ پایۀ معنا تفاوت‌های معنادار دارند. این نتایج به این نکته اشاره داشت که کودکان گروه بینا به بهترین، تمایز دهنده ترین و اصلی ترین ویژگیهای مقوله ها اشاره کرده اند. در واقع، به تعبیر راش، ویژگیهای افراد بینا نسبت به ویژگیهای همتایان خود اعتبار رهنمود بیشتری نشان داد. نتایج تحلیل های کیفی نیز حاکی از آن بود که تنوع ویژگیهای اشاره شده برای مقوله ها در افراد گروه بینا در مقایسه با نابینا و کمبینا بسیار بیشتر بوده است. افراد گروه بینا علاوه بر ویژگیهای اصلی و تمایزدهندۀ مربوط به مقوله‌های مختلف به ویژگیهای فرعی نیز اشاره داشتند.
نتیجه گیری: توجه به نوع پاسخهای متنوع افراد گروه بینا نشان می‌دهد که آگاهی این دانشآموزان از ویژگیهای مقولههابیشتر از همتایانشان است، در حالی که افراد گروه افراد نابینا و کمبینا گفتار قالبی یا کلیشه ای دارند و گویا صرفاٌ بر اساس آموخته های خود از کتابهای درسی یا آنچه از طریق سایر سیستمهای ادراکی فهمیدها ند مطالبی را بیان می‌کنند. پژوهشگران در تبیین یافتههای فوق به موارد دیگری همچون محدودیت در نقشۀ اطلاعات شناختی، ضعف در به خاطر آوردن بیش از یک الگو در یک زمان و فقدان تجربۀ مستقیم اشاره کرده‌اند.
روش: جامعۀ آماری این پژوهش را دو گروه دانشآموزان نابینا-کمبینا و بینای استان های قم و یزد تشکیل میدادند و روش نمونه‌گیری آن هدفمند با روش همتایابی از جامعۀ آماری فوق بود. ابتدا گروه نابینایان و در مرحلۀ بعد افراد بینا، که به روش همتایابی فردی از نظر عواملی مثل سطح طبقاتی، شغل و تحصیلات والدین، محل سکونت و موقعیت اقتصادی متناسب با گروه نابینا-کمبینا در نظر گرفته شده بودند، انتخاب شدند. تعداد افراد گروه نمونه، ۱۶۰ دانش آموز پایه های اول تا پنجم دبستان بود که ۹۶ نفرشان بینا، ۲۴ نفر کمبینا و ۴۰ نفر نابینا بودند.
یافته ها: نتایج که به دو صورت کمی (مجذورکا و کراسکال والیس) و کیفی بررسی شده بود، حاکی از بیشتربودن میانگین رتبۀ دانش آموزان گروه بینا در روشهای مقوله بندی مفاهیم شناختی در مقایسه با همتایانشان بود. نتایج نشان داد که کودکان بینا در مقایسه با همتایان نابینا و کمبینای خود در روشهای مقوله بندی براساس خصیصۀ تعریف‌کننده، نمونۀ نمایان (خصیصۀ ویژهای) و خصیصۀ پایۀ معنا تفاوت‌های معنادار دارند. این نتایج به این نکته اشاره داشت که کودکان گروه بینا به بهترین، تمایز دهنده ترین و اصلی ترین ویژگیهای مقوله ها اشاره کرده اند. در واقع، به تعبیر راش، ویژگیهای افراد بینا نسبت به ویژگیهای همتایان خود اعتبار رهنمود بیشتری نشان داد. نتایج تحلیل های کیفی نیز حاکی از آن بود که تنوع ویژگیهای اشاره شده برای مقوله ها در افراد گروه بینا در مقایسه با نابینا و کمبینا بسیار بیشتر بوده است. افراد گروه بینا علاوه بر ویژگیهای اصلی و تمایزدهندۀ مربوط به مقوله‌های مختلف به ویژگیهای فرعی نیز اشاره داشتند.
نتیجه گیری: توجه به نوع پاسخهای متنوع افراد گروه بینا نشان می‌دهد که آگاهی این دانشآموزان از ویژگیهای مقولههابیشتر از همتایانشان است، در حالی که افراد گروه افراد نابینا و کمبینا گفتار قالبی یا کلیشه ای دارند و گویا صرفاٌ بر اساس آموخته های خود از کتابهای درسی یا آنچه از طریق سایر سیستمهای ادراکی فهمیدها ند مطالبی را بیان می‌کنند. پژوهشگران در تبیین یافتههای فوق به موارد دیگری همچون محدودیت در نقشۀ اطلاعات شناختی، ضعف در به خاطر آوردن بیش از یک الگو در یک زمان و فقدان تجربۀ مستقیم اشاره کرده‌اند.
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1392/5/25 | پذیرش: 1392/8/1 | انتشار: 1392/10/1
دریافت: 1392/5/25 | پذیرش: 1392/8/1 | انتشار: 1392/10/1
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
