سه شنبه 18 بهمن 1401
| English
محمدناصح طالبی1، علیرضا مرادی* 
2، کامران کاظمی3، محمد نامی4
2، کامران کاظمی3، محمد نامی4
1- دانشجوی دکتری علوم شناختی،مدل‌سازی، مؤسسه آموزش عالی علوم شناختی، تهران، ایران
2- استاد گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3- دانشیار گروه مهندسی برق و الکترونیک، دانشگاه صنعتی شیراز، شیراز، ایران
4- استادیار گروه علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2- استاد گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3- دانشیار گروه مهندسی برق و الکترونیک، دانشگاه صنعتی شیراز، شیراز، ایران
4- استادیار گروه علوم اعصاب، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
چکیده: (297 مشاهده)
مقدمه: خواب یک فرآیند ضروری برای حفظ تعادل همه اعضای بدن است. اگرچه هر فرد به طور متوسط یک سوم از عمر خود را در خواب می گذراند، اما هنوز اطلاعات دقیقی در مورد مکانیسم خواب در دسترس نیست.کم خوابی یک پدیده رایج در جوامع مدرن است، اما اثرات طولانی مدت آن بر عملکرد شناختی مغز کمتر مورد مطالعه علمی قرار گرفته است. علیرغم مطالعات انجام شده در زمینه اندازه‌گیری هوشیاری، هوشیاری و توجه، اجماع کمتری در مورد تأثیرات کم خوابی بر بسیاری از عملکردهای شناختی سطح بالا از جمله کارکردهای ادراک، حافظه و عملکردهای اجرایی وجود دارد.
روش کار: در این مطالعه ما از دادههای تصاویر تشدید مغناطیسی عملکردی حالت استراحت (rs-fMRI) جمع آوری شده توسط دانشگاه استکهلم جهت پروژه خواب استفاده نمودیم. این داده‌ها شامل تصاویر گرفته شده از افراد در دو حالت خواب کامل و محرومیت نسبی از خواب است. جهت آنالیز تصاویر و مطالعه تفاوت‌های بین دو حالت، نرم افزار FSL را بکار بردیم. بدین منظور ابتدا با انجام آنالیز ICA بر روی تصاویر rs-fMRI، مولفههای مستقل مکانی به صورت گروهی استخراج گردیدند و در ادامه مولفههای بدست آمده به هفت شبکه مغزی معرفی شده در اطلس Yeo_7networks تخصیص داده شدند. همچنین با اعمال رگرسیون دوگانه، شبکههای حالت استراحت را در هر یک از افراد تعیین نمودیم و اختلاف معنادار میان نواحی مختلف مغز در دو گروه مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. سپس ماتریس اتصالات مغزی برای هر فرد قبل و بعد از محرومیت از خواب محاسبه گردید. ماتریسهای حاصل شامل اتصالات درون شبکهای برای تک تک مؤلفههای مستقل تشکیل دهندهی هر شبکه، و اتصالات بین شبکهای، که نشاندهندهی تضعیف و یا تقویت ارتباط بین هفت شبکهی معرفی شده، میباشد.
یافتهها: براساس نتایج، امکان مقایسه اتصالات درون شبکهای برای 5 شبکهی حالت استراحت وجود داشت که در شبکههای N1 و N5 (شبکه بینایی و لیمبیک) تفاوت معناداری مشاهده شد. علاوه بر آن بررسی اتصالات بین شبکهای نشان داد که ارتباط زوج شبکههای N2-N6 و N3-N7 در حالت کم خوابی و شرایط طبیعی اختلاف معناداری دارند.
نتیجه گیری: وجود تفاوت آماری معنادار در اتصالات درون شبکهای هر یک از شبکههای بینایی و لیمبیک در حالت کم خوابی و طبیعی را میتوان ناشی از تاثیر کم خوابی بر کارکردهای شناختی حافظه و توجه برشمرد.
روش کار: در این مطالعه ما از دادههای تصاویر تشدید مغناطیسی عملکردی حالت استراحت (rs-fMRI) جمع آوری شده توسط دانشگاه استکهلم جهت پروژه خواب استفاده نمودیم. این داده‌ها شامل تصاویر گرفته شده از افراد در دو حالت خواب کامل و محرومیت نسبی از خواب است. جهت آنالیز تصاویر و مطالعه تفاوت‌های بین دو حالت، نرم افزار FSL را بکار بردیم. بدین منظور ابتدا با انجام آنالیز ICA بر روی تصاویر rs-fMRI، مولفههای مستقل مکانی به صورت گروهی استخراج گردیدند و در ادامه مولفههای بدست آمده به هفت شبکه مغزی معرفی شده در اطلس Yeo_7networks تخصیص داده شدند. همچنین با اعمال رگرسیون دوگانه، شبکههای حالت استراحت را در هر یک از افراد تعیین نمودیم و اختلاف معنادار میان نواحی مختلف مغز در دو گروه مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. سپس ماتریس اتصالات مغزی برای هر فرد قبل و بعد از محرومیت از خواب محاسبه گردید. ماتریسهای حاصل شامل اتصالات درون شبکهای برای تک تک مؤلفههای مستقل تشکیل دهندهی هر شبکه، و اتصالات بین شبکهای، که نشاندهندهی تضعیف و یا تقویت ارتباط بین هفت شبکهی معرفی شده، میباشد.
یافتهها: براساس نتایج، امکان مقایسه اتصالات درون شبکهای برای 5 شبکهی حالت استراحت وجود داشت که در شبکههای N1 و N5 (شبکه بینایی و لیمبیک) تفاوت معناداری مشاهده شد. علاوه بر آن بررسی اتصالات بین شبکهای نشان داد که ارتباط زوج شبکههای N2-N6 و N3-N7 در حالت کم خوابی و شرایط طبیعی اختلاف معناداری دارند.
نتیجه گیری: وجود تفاوت آماری معنادار در اتصالات درون شبکهای هر یک از شبکههای بینایی و لیمبیک در حالت کم خوابی و طبیعی را میتوان ناشی از تاثیر کم خوابی بر کارکردهای شناختی حافظه و توجه برشمرد.
واژه‌های کلیدی: محرومیت خواب، کارکردهای شناختی، اتصالات شبکهای مغز، تصویربرداری عملکردی حالت استراحت (rs-fMRI) مغز
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
مدل سازی شناختی، پردازش سیگنال و تصویربرداری مغز
دریافت: 1400/6/20 | پذیرش: 1401/6/14
دریافت: 1400/6/20 | پذیرش: 1401/6/14
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
