TY - JOUR T1 - Dissimilarities in Cognitive Concepts-Categorization Methods Amongst Blind and Sighted Students TT - تفاوت بینایان و نابینایان در روش‌های مقوله‌بندی مفاهیم شناختی JF - icss JO - icss VL - 15 IS - 4 UR - http://icssjournal.ir/article-1-214-fa.html Y1 - 2014 SP - 29 EP - 36 KW - Methods of Categorization KW - Cognitive Concepts KW - Ssighted KW - Blind KW - Semi-Blind. N2 - هدف: "مقوله­ بندی مفاهیم ذهنی" یکی از اساسی ­ترین بخش­های سازندۀ زبان و شناخت انسان­ است. هدف پژوهش حاضرپاسخ به این سؤال است که آیا روش ­های مقوله ­بندی شناختی در کودکان گروه نابینا-کم­بینا در قیاس با بینایان متفاوت است؟ روش: جامعۀ آماری این پژوهش را دو گروه دانش‌آموزان نابینا-کم­بینا و بینای استان­ های قم و یزد تشکیل می­دادند و روش نمونه‌گیری آن هدفمند با روش همتایابی از جامعۀ آماری فوق بود. ابتدا گروه نابینایان و در مرحلۀ بعد افراد بینا، که به روش همتایابی فردی از نظر عواملی مثل سطح طبقاتی، شغل و تحصیلات والدین، محل سکونت و موقعیت اقتصادی متناسب با گروه نابینا-کم­بینا در نظر گرفته شده بودند، انتخاب شدند. تعداد افراد گروه نمونه، ۱۶۰ دانش­ آموز پایه­ های اول تا پنجم دبستان بود که ۹۶ نفرشان بینا، ۲۴ نفر کم­بینا و ۴۰ نفر نابینا بودند. یافته­ ها: نتایج که به دو صورت کمی (مجذورکا و کراسکال والیس) و کیفی بررسی شده بود، حاکی از بیشتر­بودن میانگین رتبۀ دانش­ آموزان گروه بینا در روش­های مقوله­ بندی مفاهیم شناختی در مقایسه با همتایانشان بود. نتایج نشان داد که کودکان بینا در مقایسه با همتایان نابینا و کم­بینای خود در روش­های مقوله­ بندی براساس خصیصۀ تعریف‌کننده، نمونۀ نمایان (خصیصۀ ویژه­ای) و خصیصۀ پایۀ معنا تفاوت‌های معنادار دارند. این نتایج به این نکته اشاره داشت که کودکان گروه بینا به بهترین، تمایز دهنده ­ترین و اصلی ­ترین ویژگی­های مقوله ­ها اشاره کرده ­اند. در واقع، به تعبیر راش، ویژگی­های افراد بینا نسبت به ویژگی‌های همتایان خود اعتبار رهنمود بیشتری نشان داد. نتایج تحلیل ­های کیفی نیز حاکی از آن بود که تنوع ویژگی‌های اشاره شده برای مقوله­ ها در افراد گروه بینا در مقایسه با نابینا و کم­بینا بسیار بیشتر بوده است. افراد گروه بینا علاوه بر ویژگی­های اصلی و تمایزدهندۀ مربوط به مقوله‌های مختلف به ویژگی­های فرعی نیز اشاره داشتند. نتیجه­ گیری: توجه به نوع پاسخ­های متنوع افراد گروه بینا نشان­­ می‌دهد که آگاهی این دانش­آموزان از ویژگی­های مقوله­هابیشتر از همتایانشان است، در حالی که افراد گروه افراد نابینا و کم­بینا گفتار قالبی یا کلیشه ­ای دارند و گویا صرفاٌ بر اساس آموخته ­های خود از کتاب­های درسی یا آنچه از طریق سایر سیستم­های ادراکی فهمیده­ا ند مطالبی را بیان می‌کنند. پژوهشگران در تبیین یافته­های فوق به موارد دیگری همچون محدودیت در نقشۀ اطلاعات شناختی، ضعف در به خاطر آوردن بیش از یک الگو در یک زمان و فقدان تجربۀ مستقیم اشاره کرده‌اند. M3 ER -