دوره 25، شماره 4 - ( زمستان 1402 )
جلد 25 شماره 4 صفحات 172-155 |
برگشت به فهرست نسخه ها
آیدا عمیدی1 
، ارسلان گلفام*2 ، مهدی پورمحمد3
، ارسلان گلفام*2 ، مهدی پورمحمد3
1- دانشجوی دکتری علوم شناختی- زبانشناسی، موسسهِ آموزش عالی علوم شناختی، تهران، ایران
2- دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- دپارتمان آموزش ویژه، دانشگاه آلبرتا، ادمونتون، آلبرتا، کانادا
2- دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3- دپارتمان آموزش ویژه، دانشگاه آلبرتا، ادمونتون، آلبرتا، کانادا
چکیده: (1896 مشاهده)
مقدمه: شعرشناسی شناختی به مثابه روشی برای خوانش ادبیات که الگوهای شناختی را به شعر تعمیم میدهد، باید بتواند به پرسشهای مطرح در نظریههای ادبی، از جمله تاثیر جنسیت، پاسخ گوید. رابطه زبان و جنسیت، متأثر از روابط قدرت و نیازمند تحلیل گفتمان انتقادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی بازنمایی جنسیت در شعر فروغ فرخزاد و احمد شاملو است.
روش کار: در مطالعه حاضر شعرشناسی شناختی با تحلیل گفتمان انتقادی Fairclough تلفیق و چارچوب نظری حاصل برای بررسی اشعار به کار گرفته شد. دو اثر از فرخزاد و شاملو برای مطالعه انتخاب و تمامخوانی شدند. جنسیت بر اساس موارد زیر در اشعار ردگیری شد: اشاره مستقیم یا ضمنی به مرد و زن، اشاره به زنان یا مردان در نقشهای مختلف، اشاره به تجربیات مختص به یک جنسیت، استفاده از حوزهکنش جنسی برای مفهومسازی و انتساب زنانه و مردانه به اشیا و پدیدههای فاقد جنسیت. بر اساس این موارد بریدههای متنی تعریف و با استفاده از چارچوب نظری تلفیقی بررسی شدند.
یافتهها: بازنمایی زنان و مردان در شعر فرخزاد و شاملو را میتوان در سه محور تبیینی زنان و مردان به عنوان والد، زنان و مردان به عنوان سوژه رابطه و زنان و مردان مستقل از یکدیگر دستهبندی کرد. در محور اول هر دو شاعر گفتمان غالب را طرد میکنند، اما در دو محور دیگر شاملو عمدتاً مؤید گفتمان غالب و فرخزاد در مقابل آن است.
نتیجهگیری: بازنمایی جنسیت در شعر فرخزاد و شاملو از خلال بررسی فضاهای رقیب آشکار میشود. فضاهای رقیب در شعر فرخزاد بیشتر میان انواع زنان و در تقابل با گفتمان غالب و در شعر شاملو میان جنسیتها و با به حاشیه راندن جنسیت زنانه شکل میگیرد.
روش کار: در مطالعه حاضر شعرشناسی شناختی با تحلیل گفتمان انتقادی Fairclough تلفیق و چارچوب نظری حاصل برای بررسی اشعار به کار گرفته شد. دو اثر از فرخزاد و شاملو برای مطالعه انتخاب و تمامخوانی شدند. جنسیت بر اساس موارد زیر در اشعار ردگیری شد: اشاره مستقیم یا ضمنی به مرد و زن، اشاره به زنان یا مردان در نقشهای مختلف، اشاره به تجربیات مختص به یک جنسیت، استفاده از حوزهکنش جنسی برای مفهومسازی و انتساب زنانه و مردانه به اشیا و پدیدههای فاقد جنسیت. بر اساس این موارد بریدههای متنی تعریف و با استفاده از چارچوب نظری تلفیقی بررسی شدند.
یافتهها: بازنمایی زنان و مردان در شعر فرخزاد و شاملو را میتوان در سه محور تبیینی زنان و مردان به عنوان والد، زنان و مردان به عنوان سوژه رابطه و زنان و مردان مستقل از یکدیگر دستهبندی کرد. در محور اول هر دو شاعر گفتمان غالب را طرد میکنند، اما در دو محور دیگر شاملو عمدتاً مؤید گفتمان غالب و فرخزاد در مقابل آن است.
نتیجهگیری: بازنمایی جنسیت در شعر فرخزاد و شاملو از خلال بررسی فضاهای رقیب آشکار میشود. فضاهای رقیب در شعر فرخزاد بیشتر میان انواع زنان و در تقابل با گفتمان غالب و در شعر شاملو میان جنسیتها و با به حاشیه راندن جنسیت زنانه شکل میگیرد.
نوع مطالعه: پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
فلسفه ذهن و زبان شناسی شناختی
دریافت: 1402/6/29 | پذیرش: 1402/7/6 | انتشار: 1403/2/3
دریافت: 1402/6/29 | پذیرش: 1402/7/6 | انتشار: 1403/2/3
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |