1- کارشناسی ارشد روانشناسی شناختی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2- دانشیار روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3- دانشیار فلسفه، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده: (1683 مشاهده)
مقدمه: در مسیر شکلگیری علوم، همواره نقش کلیدی و تضمینکنندۀ معرفتی برای اتکای دانشمندان به تجربه یا مشاهده در نظر گرفته شده است. دانشمندان تجربی همواره ادعا داشتهاند که برای نظریههای خود شواهد قابل اعتمادی دارند. از آن رو که روانشناسی شناختی مدعی است میتواند با استفاده از روشهای نوینِ تصویربرداریِ مبتنی بر روشهای فیزیک و ریاضی به مسئلۀ شناخت بپردازد، این پژوهش سعی دارد تا نشان دهد ثبت تصویرهای عصبی و فعالیتهای کمّی و آماری به تنهایی نمیتواند منجر به استنتاجهای قابل اعتماد شود.
روش کار: در این پژوهش از تحلیل مفهومی و استدلال فلسفی جهت بررسی نظریه بار بودن استنتاجهای حاصل از تصویربرداری استفاده شد.
یافتهها: در این مقاله نشان داده شده است که پیش فرضهای نظری برای تفسیر تصاویر تصویربرداری ِتشدیدِ مغناطیسیِ کارکردی (fMRI) Functional magnetic resonance imaging) میتواند نقشی سرنوشتساز برای پیشرفت و گسترش عمیقتر روانشناسی شناختی فراهم نماید، زیرا قابلیت اطمینان استنتاجهای حاصل از تصویربرداری با چالشی جدی مواجه است.
نتیجهگیری: به عنوان یکی از مصادیق، مطالعۀ موردی روی تفسیر تصاویر fMRI ترس صورت گرفته و نشان داده شده است که استنتاجهای دانشمندان از تصویرهای مغز به شدت نظریه بار است و تفسیرهای موجود یگانه راه نگریستن به این تصویرها نیستند. بنابراین، وجود سؤالهای بیپاسخ روششناختی، جایگاه معرفتی و درجۀ اطمینان به تفسیر دادههای حاصل از این تصویربرداری را متزلزل میسازد.
نوع مطالعه:
پژوهشي اصیل |
موضوع مقاله:
فلسفه ذهن و زبان شناسی شناختی دریافت: 1402/2/13 | پذیرش: 1402/6/12 | انتشار: 1402/9/22