هدف: در دو  دهه گذشته‏، موضوع نوروترانسمیترها و کارکردهای شناختی توجه بسیاری را به خود معطوف کرده است. در این مقاله، نقش سیستم‌های کولینرژیک، دوپامینرژیک، آدرنرژیک، سروتونرژیک و گابائرژیک در رفتار شناختی مرور می‌شود.
روش: این مطالعه با روش مروری انجام شده است.
یافته‌ها و نتیجه‌گیری: نقش فعالیت سیستم کولینرژیک در حافظه و دمانس، یافته‌ای تکرار شونده است، اگرچه نمی‌تواند کل فرآیند حافظه را تبیین کند. جهت بررسی اثر نوروترانسمیترها بر یادگیری و حافظه نیز مطالعات آزمایشگاهی متعددی روی حیوانات انجام شده است. افزایش یا کاهش میزان نوروترانسمیترها و یا فعال یا مسدود شدن گیرنده‌های مربوطه، آشکار نموده که مکانیسم‌های مختلفی در فرآیند یادگیری و حافظه دخالت دارند. وجود یک شبکه از سیستم‌های متفاوت نوروترانسمیترها، می‌تواند نقش مهمی در یادگیری و پردازش حافظه داشته باشد.