1- دکتری روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2- استاد روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
3- استاد مبانی فلسفی و اجتماعی آموزش پرورش، گروه مبانی فلسفی و اجتماعی آموزش و پرورش، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4- دکتری فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران
چکیده: (4004 مشاهده)
مقدمه: بخش بزرگی از قضاوتهای روزمره انسان تحت تاثیر روابط بینفردی قرار دارد. در موقعیتهای بینفردی شخص ناگزیر به انتخاب بین زیر پا گذاشتن اصل برابری و انصاف یا آسیب زدن به روابطش با دیگران است. مطالعات مختلفی به بررسی قضاوتهای اخلاقی مبتنی بر روابط پرداختهاند. هدف مطالعه حاضر هدف بررسی قضاوتها مبتنی بر روابط و عوامل موثر بر این نوع قضاوتها بود.
روش کار: این مطالعه یک پژوهش مروری نظامند بود که در آن مطالعات منتشر شده در بازه زمانی ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار گرفت. جستجو در پایگاههای اطلاعاتی داخلی مرکز مطالعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی، و خارجی PubMed،ISI Web of Science و Google Scholar با کلیدواژههای فارسی و انگلیسی انجام شد. از میان ۲۱۰ مقاله بازیابی شده، بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۵۲ مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند.
یافتهها: علیرغم مقبولیت اصل بیطرفی و برابری اخلاقی، پژوهشهای بررسی شده در این مقاله نشان میدهند که روابط خود و غیرخودی قضاوتها و تصمیمگیریهای اخلاقی افراد تحت تاثیر قرار میدهد و این تاثیر بر اساس سطح ارتباط ژنتیکی، نزدیکی عاطفی و آشنایی متفاوت است. همچنین عواملی چون هزینه کمک، جنسیت، سوگیریهای شناختی و بیتفاوتی اخلاقی در این نوع قضاوتها تاثیرگذار هستند.
نتیجهگیری: با وجود پیشرفتهای قابل توجه در زمینه قضاوتهای مبتنی بر روابط، نتایج برخی مطالعات انجام شده با یکدیگر در تناقض است. از جمله دلایل این امر میتوان به تفاوت در پرسشهای استفاده شده در ارزیابی قضاوتهای اخلاقی، عدم وجود تنوع در محتوای معماهای اخلاقی و روابط مورد مطالعه، اشاره کرد و همچنین به دلیل عدم تنوع در نمونهگیری، نتایج بیشتر مطالعات در این زمینه قابل تعمیم نیست.
نوع مطالعه:
مروری |
موضوع مقاله:
روان شناسی شناختی دریافت: 1398/11/12 | پذیرش: 1399/11/8 | انتشار: 1399/12/24